Aşılar

Aşı ile korunulabilir hastalıklar; gerek yol açtıkları sağlık sorunları ve büyüme-gelişme bozuklukları, gerekse ölümler nedeniyle çocuk sağlığını önemli ölçüde etkileyen sorunlar arasında yer almaktadırlar.

Aşı ile korunulabilir hastalıklar:

• Difteri


• Boğmaca
  


• Tetanos


• Polio (Çocuk felci)


• Kızamık


• Hepatit B

Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF rakamlarına göre gelişmekte olan ülkelerde 5 yaş altındaki çocuk ölümlerinin yaklaşık %19’u aşı ile korunulabilir hastalıklara bağlı olarak meydana gelmektedir.

Gelişmekte olan ülkelerde 5 yaş altı çocuk ölümleri:

• %81 Kızamık


• %3 Boğmaca


• %2 Tüberküloz


• %5 Neonatal Tetanos


• %9 Diğer

DSÖ tahminlerine göre her yıl bu hastalıklara bağlı görülmesi muhtemel sakatlık ve ölümlerin yarıdan fazlası aşılama sayesinde önlenebilmektedir. Aşı ile önlenebilir hastalıklar ülkemizde de özellikle 5 yaşından küçük çocuklarda görülen hastalıklar arasında ilk sıralarda bulunmaktadır. Ülkemizde 1971 yılından beri uygulanmakta olan bu programın amacı; aşı ile korunulabilir hastalıkların morbidite ve mortalitesini azaltmak için, bu hastalıklara duyarlı toplum gruplarında etkinliği korunmuş aşı ile yüksek aşılama oranlarına ulaşmaktır.
Tarihçe:

Türkiye’de aşılama hizmetlerinin rutin olarak verilmesine 1930’lu yıllarda önce Çiçek aşısı ile başlanmıştır. Daha sonra sırasıyla Difteri, Boğmaca, Tetanos, BCG (Verem), Polio (Çocuk felci) ve Kızamık aşıları uygulamaya girmiştir. 1985 yılında yurt çapında uygulanan Türkiye aşı kampanyası ile, kampanya öncesi %20-30’lar civarında olan aşılama oranları %82-83’lere yükselmiştir. Yapılan hesaplamalara göre bu kampanya ile yaklaşık 30.000 çocuğun hayatı kurtarılmış 3.000.000 çocuğun ise hastalanması önlenmiştir.

Hedef:

Genişletilmiş bağışıklama programında ana hedef, her bir aşıyı ülke genelinde her yıl doğan yaklaşık 1.4 milyon bebeğin en az %95’ine uygulamak ve bu oranın devamlılığını sağlamaktır. Ayrıca bu kapsamda ilk yılını bitiren bebeklerin en az %80’inin bütün aşılarının tamamlanmış olması amaçlanmaktadır.

Diğer hedefler; 5 yaş altı çocukların eksik aşılarının tamamlanması olarak özetlenebilir. Ayrıca tespit edilen tüm gebe kadınların tetanosa karşı aşılanması da hedeflerimiz arasındadır.

Elde edilen sonuçlar:

Aşılama hizmetleri, çağdaş sağlık anlayışı doğrultusunda birinci basamak sağlık kuruluşlarında ücretsiz ve sürekli olarak verilmektedir. Sağlık Bakanlığı Türkiye genelinde  aşı ile korunulabilir hastalıkların önlenmesi ve kontrolüne yönelik tedbirleri titizlikle takip etmektedir. Bu çerçevede aşılama oranları son yıllarda ülke geneline göre daha düşük kalan illerde ek aşılama aktiviteleri yapma gereği ortaya çıkmıştır.

Polio eradikasyon programında 1995, 1996 ve 1997 yıllarında tüm 5 yaş altı çocuklara “Ulusal aşı günleri” ile 2’şer doz oral polio aşısı uygulanmıştır. Ülkemizde 1997 yılında vahşi virusa bağlı 6 polio vakası görülmesi üzerine 1998 yılında 4.Ulusal aşı günleri uygulanmıştır.

Hastalık kontrol programları:

• Polio eradikasyon programı


• Neonatal Tetanoz eradikasyon programı

ARA SINAV (Doğru-Yanlış):

[   ]   1-  Difteri, Brucella , Tetanos, Polio (Çocuk felci), Kızamık, Tüberküloz aşı ile korunabilir hastalıklardır.

[   ]  2-  Gelişmekte olan ülkelerde 5 yaş altı çocuk ölümlerin çoğu KIZAMIK hastalığından olmaktadır.

[   ]  3-  Türkiye’de aşılama hizmetlerinin rutin olarak verilmesine 1930’lu yıllarda önce Su Çiçeği aşısı ile başlanmıştır.

[   ]  4-  Son yıllarda yapılan aşılama  kampanyaları ile, aşılama oranları %20-30’lar dan %80’li rakamlara yükselmiştir. Yapılan hesaplamalara göre yaklaşık 30.000 çocuğun hayatı kurtarılmış 3.000.000 çocuğun ise hastalanması önlenmiştir.

[   ]  5-  Genişletilmiş bağışıklama programında hedef bebeklerin en az %95’ine aşı uygulamak ve bu oranın devamlılığını sağlamaktır.

• TARTIŞMA VE SORULAR

Kaynak:

Ege Çocuk Vakfı Yayını No:4

AŞILAR Kurs kitabı 1998

Genişletilmiş Bağışıklama programı

Prof. Dr. Suat Çağlayan   (T.C.Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü )

Aşılar