Hepatit B virüsü (HBV) bütün dünyada olduÄu gibi ülkemizde de önemli ve ciddi bir saÄlık meselesi oluÅturmaktadır. Bugün dünyada 350-500 milyon HBV taÅıyıcısı olduÄu tahmin edilmektedir. Ãlkemizin HBV enfeksiyonunun orta dereceli etkili olduÄu bölgeler içinde yer alması, ayrıca kronik HBV taÅıyıcılarının da yüksek oranda (ortalama %10) görülmesi konunun önemini vurgulamaktadır.
Hepatit B virusu Hepadnaviridae ailesinden bir DNA virusüdür Hepatotropik (karaciÄerle ait) dir.
BulaÅma
HBV’nün yayılmasında en büyük etken dünyada mevcut olan 350-500 milyon civarındaki taÅıyıcılardır. Virus,enfekte olan bu kiÅilerin kan ve iç sıvılarında yüksek orandadır. Tükrük, anne sütü,vajen ifrazatı, idrar,ter ve menide ise daha az oranda bulunur. Bunlardan sadece meni ve tükrüÄün bulaÅmada rölü vardır. HBV’nün baÅlıca 4 ana bulaÅma Åekli vardır.
1-Paranteral ve perkütan yol : virusle bulaÅmıŠkanve kan ürünleri, cerrahi aletler, enjektör, dövme, akupunktur, kulak delme, diÅ fırçası, ve traÅ bıçaÄı gibi malzemeleri ortak kullanma bu çeÅit bulaÅmaya yol açar.
2-Cinsel temas : Hepatit B virusünün baÅlıca bulaÅma yoludur A.B.D. de yapılan bir araÅtırmada HBV enfeksiyonunun %50 sebebinin cinsel temas olduÄu saptanmıÅtır.
3-Perinatal yol : TaÅıyıcı anneden bebeÄe doÄum sırasında veya doÄumdan sonra enfekte anne sıvılarının bebeÄe temasıyla bulaÅır. HBsAg pozitid bir anneden doÄan çocuklarda ilk 6 ayda HBV enfeksiyon riski %75-%90 dır. Bunların yaklaÅık %90′ı kronikleÅir.
4-Horozontal yol : Bu bulaÅma yolunun mekanizması tam olarak açıklıÄa kavuÅmamıÅtır. Ãzellikle aynı evde yaÅayanlar arasında görülmektedir.
Ãlkemizde HBV nun bulaÅmasında her dört yolun da etkili olduÄu düÅünülmektedir. HBV enfeksiyonunda bulaÅma yolları göz önünde bulundurulduÄunda bazı tehlike gurupları söz konusudur.Bunlar:1-SaÄlık Personeli2-Hemodiyaliz ve sık sık kan nakli yaptıran hastalar3-Damar içi uyuÅturucu baÄımlıları4-Erkek eÅcinseller, hayat kadınları5-HBsAg pozitif annelerin bebekleri6-Huzur evleri, KreÅ gibi bakımevlerinde yaÅayanlar.
Klinik
Hepatit B enfeksiyonunun kuluçka dönemi yani virüsun alımından klinik bulguların ortaya çıkıÅı ortalama 2-3 aydır. Klinik anikterik (Sarılıksız), ikterik (Sarılıklı), kolestatik ve fulminan hepatit Åeklinde olabilir. EriÅkinlerde yaklaÅık %80 oranında belirtisiz hastalık Åeklinde görülür Bebeklerde ise bu oran %99 dur. EriÅkinlerde kronikleÅme oranı %5-10 iken bebeklerde bu oran %95 e çıkar Hepatit B virüs enfeksiyonunda sarılık ortaya çıkmadan halsizlik, çabuk yorulma, baÅ aÄrısı, eklem aÄrıları, grip, ateÅ görülebilir. Daha sonra idrar koyulaÅabilir. Ãay rengini alır ve sarılık ortaya çıkar. Birkaç gün yada bir kaç hafta devam eder. Ä°Åtahsızlık, bulantı, kusma, kaÅıntı, karın aÄrısı , ishal görülebilir. SarılıÄın kaybolması ile birlikte iyileÅme dönemi baÅlar. ÃoÄu hastada kolay yorulma, halsizlik Åikayeti aylarca devam eder.
Kronik Hepatit B enfeksiyonu ise genellikle sessizdir. En sık belirti yorgunluktur. Ä°Åtahsızlık karın aÄrısı kilo kaybı bulantı gibi Åikayetlerde olabilirr. Kronik HBV enfeksiyonundan sonra yaklaÅık %0.5 oranında hepatoselluler karsinoma (KaraciÄer kanseri ) görülebilir.
Korunma
HBV enfeksiyonundan korunma, bilinen bulaÅma yollarına karÅı tedbir alma ile olur. Ancak asıl korunmayı temas öncesi yapılacak aÅı saÄlar. HBV ile temas sonrasında ise (HBsAg pozitif anneden doÄan çocuklar, HBsAgpozitif kanla bulaÅmıŠiÄnenin batması, HBsAg pozitif kiÅiyle cinsel temas) mutlaka hepatit B immunglobulini yapılmalıdır. Belirtilen durumlar yüksek risk oluÅturduÄundan ayrıca hepatit B aÅısıda birlikte uygulanmalıdır.
Günümüzde kullanılan hepatit B aÅılarının hepsinin etkili olduÄu görülmüÅtür. BaÄıÅıklıÄın düzeyi ve kalıcılık süresi uygulanan aÅı ve doza gömre deÄiÅmektedir. AÅılama öncesi kiÅinin B sarılıÄı geçirip geçirmediÄi araÅtırılabilir.
AÅılandıÄında baÄıÅıklık cevabı düÅük düzeyde oluÅan kiÅilere ikinci bir aÅı programı uygulanmalıdır. Bu sayede yeterli ve kalıcı baÄıÅıklık saÄlanabilir. AÅının uygun yere yapılmaması, sigara içme, ileri yaÅ, ÅiÅmanlık, aÅıya cevabı olumsuz etkileyen sebeblerdir.
Uzm. Dr. Sevinç Yazıcı BeÅıÅık
Enfensiyon hastalıkları ve klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Hepatit B Virüs (HBV) Enfeksiyonu (B Tipi Sarılık)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder