Tüberküloz (Verem) Nedir Nasıl Tedavi Edilir

Akciğer enfeksiyonundaki yüzde payları:

* M. Tüberküloz %95

* Atipik mikobakteriler %5

PRİMER PULMONER TÜBERKÜLOZ

-Enfekte damlacık inhalasyonu

-Genellikle çocuklarda ve gençlerde (%90 olguda asemptomatik)

-Üst lobları ve plevral yüzeye yakın bölgeleri tutan, homo­jen, sınırları iyi seçilemeyen konsolidasyon yapar. Buna primer fokus adı verilir.

-Lenfadenomegali (En sık sağ tarafta görülür. Hilus veya mediastinumda kalsifiye olmuş lenf nodu pri­mer tüberkülozun önemli bir bulgusudur.Lenfadenomegali primer tü­berkülozu reenfeksiyon tipinden ayıran en önemli röntgen bulgusudur. Bazen konso­lidasyon görülmez, lenfadenomegali tüberkülozun tek bulgusu olabilir. Konsolidasyon ve lenfadenomegali birlikte primer kompleks (Ghon odağı )

- Lenf nodlarının bronşlara basısı, daha az olarak da endobronşial tüberkülozun granülasyon dokusunun yaptığı obstrüksiyon kollapsa neden olur. En sık orta lob ve üst lobun anterior segmenti tutulur. Check-valv tipi bronş obstrüksiyon yaparak obstrüktif amfizeme neden olur.

- Plevral effüzyon ve kavitasyon ( Subplevral odağın, plevral boşluğa rüptürü sonucu plevral sıvı izlenir. Çocukta görülen primer tüberkülozda plevral sıvı ve kavitasyon nadirdir. Plevral sıvı adölesan dönemi TB enfeksiyonunda sık gö­rülür. Kavitasyon da benzer şekilde; reaktivasyon tuberkülozunu veya primer tüberkülozun aktifleştiğini gösterir. )

-Ghon lezyonu ( 5 mm’den küçük kalsifiye parankimal skar dokusu)

-Ranke kompleksi: Ghon lezyonu+kalsifiye olmuş lenf nodu

-Simon fokusu: Akciğer apeksindeki primer enfeksiyonun iyileşmesi ile oluşur.

-CT özellikleri: Kontrast sonrası tüberküloz adenopatideki düşük atenüasyonlu nekrotik

merkez

 

Primer enfeksiyonun akıbeti:

%90-95 è Enfeksiyon immunite tarafindan engellenir. ( Granülom gelişimi )

%10 è Progresif pulmoner tüberküloz / Miliyer tüberküloz / Post-primer tüberküloz

Komplikasyonlar:

-Bronkoplevral fistül

-Ampiyem

-Fibrosing mediastinit

Miliyer tüberküloz ( Toplu iğne hası büyüklüğünde, uniform, tüm akciğere si­metrik olarak yayılmış opasiteler şeklindedir.)

POST-PRİMER PULMONER TUBERKÜLOZİS

J Sağ akciğerde ve sıklıkla üst lobların apikal ve posterior, alt lobların süperior segmentlerini tutar. Hemen daima akciğerin arka yarısına yerleşir Not: Histoplazmozis; anterior segmenti tutmaya eğilimlidir.

Post-primer Tüberküloz özellikleri:

-Kroniktir ve yavaş ilerler. ( Morbidite ve mortalitesi yüksektir. )

-Bronkojenik yayılım daha sık

-İnfiltrasyon ve konsolidasyonlar ( Yamalı alveoler infiltrasyon aktif hastalık göstergesi)

-Hava-sıvı seviyeleri ( aktif lezyonlar )

-Kavitasyon; post-primer tüberküloz işaretidir ve %40 oranında görülür. Kavitelerin iç sınırları düzenli, dış sınırları düzensizdir.

-Bronşial duvar kalınlaşması

-Ground-glass patern, kötü kenarlı nodul ve septal kalınlaşma

Plevral boşluk icine rüptür sonucu:

-Bronkoplevral fistüllü ampiyem

-Miliyer form

-Psödoanevrizma

-Tüberkülom

Post-primer Tüberküloz

Lokal Eksudatif tip

Lokal Fibroprodüktif tip

Lokal Eksudatif Tüberküloz özellikleri:

• Alveolar örnek gösterirler. Yamalı konsolidasyonlar şeklindedir.
• Kavitasyon ( Hava-sıvı seviyesi süperimpoze bakteriyel veya fungal enfeksiyonu gösterir)
• Bronkojenik yayılım nedeniyle asiner nodüler patern
• Plevral effüzyon

Lokal eksudatif tüberküloz CT özellikleri:

• Sentrilobüler yerleşimli mikronodül – %62
• İnterlobüler septal kalınlaşma – %34-54

Lokal Fibroprodoktif Tüberküloz özellikleri:

• İnterstisyel örnek gösterirler. Keskin kenarlı opasitelerdir.
• Fibrozise bağlı AC’de çekilmeler izlenir. (Retiküler pulmoner skarlar / Skatrizasyon atelektazisi / apikal bronşektazi)
• Plevral kalınlaşma ( Apikal cap = pleural rind è Ekstraplevral yağ tabakasının kalınlaşması (3-25mm) + pleural kaünlaşma ( l –3mm)
• Tüberküloz lenfadenit
• Kalsifiye hiler veya mediastinal nodlar
• Rasmussen anevrizması (Granulom komşuluğundaki arter duvarındaki destrüksiyon sonucunda zayıflayan arter anevrizma gelişmesidir)

Kaviter tüberküloz özellikleri:

-Reaktivasyon tüberkülozinin işaretidir.

-Diğer bronşial segmentlere yayılabilir ve aspergillus ile kolonize olarak aspergilloma geliştirebilir.(Kavitasyon duvarındaki kalınlık artışı aspergilus enfeksiyonum düşündürür.)

Endobronşial(asiner) tüberküloz

Çocukta sık, yetişkinde sey­rektir.

Bronşial mukoza ülserasyonunu fibrozis takip eder ve ardından şu durumlar gelişebilir.

• Bronşial stenoz (lober konsolidasyon)
• Bronşektazi (enfeksiyonun doğrudan bronşları tutmasına ya da lenf nodlarının basısına bağlı uzun süre devam eden atelektaziye bağlıdır. Sıklıkla sağ üst lob anterior segmentinde ve orta lobda görülür)
• Hava yolu yayılımı

Endobronsial Tüberküloz özellikleri:

-Fibrotik hastalıkta sol ana bronş daha sık tutulurken, aktif hastalık her iki bronşu eşit tutar

-Aktif hastalıkta (exudatif tip) kontrast artışı ile birlikte çepeçevre duvar kalınlaşması ve belirgin düzensiz luminal daralma

-Fibrotik tipde; minimal düzgün duvar kalınlaşması mevcuttur.

Endobronsial Tüberküloz ve CT özellikleri:

-Endobronşial yayılımın göstergesi olarak peribronşial yerleşimli kötü sınırlı nodüler dansite odakları

-Bronşial stenozda konsantrik duvar kalınlaşması

-Bronşektazi

-Obstruktif pnömoni

-Obstruktif Amfizem

Endobronsial tüberküloz HRCT özellikleri:

-Air-space nodul

-Tree-in-bud görünüşü (sentrlobüler arter ve bronşiol boyunca nodüler opasiteler)

-Bronşektazi

Tuberküloma ve özellikleri:

-Ülkemizde granülomatöz yapıdaki “Coin” lezyonların en sık nedenidir.

-İyileşmiş tüberküloz lezyonunun kontrakte olmuş hali. Canlı basil barındırabilirler.

-Sıklıkla üst loblarda yerleşmişlerdir.

-Nodulun büyümesi veya yeni bir nodul gelişmesi reaktivasyon tuberkülozunu veya karsinomayı düşündürür. (Tüberküloma içinde sıklıkla kalsifikasyon görülür. Bu tümörden ayırımım sağlar.)

-Sıklıkla düşük atenüasyon gösteren, yarım ay şeklinde, yuvarlak veya oval, düzgün, keskin sınırlı kitle şeklindedirler. Eksantrik kavitasyon görülebilir.

İnaktif Tüberküloz è6 aydan fazla olmak şartıyla radyografik opasitenin görünüşünde değişiklik olmaması ve tekrarlayıcı kültür negatifliği inaktif hastalığın en iyi göstergesidir.

Miliyer Tüberküloz

Milyer tüberküloz; genellikle tbc enfeksiyonunun hematojen yayılmı sonucu meydana gelir. (Yaşlı hastalar-Karsinomatozis-Fungal ve viral enfeksiyon-immünkompromize )

-Göğüs radyografileri normal olabilir.

-Radyografik olarak posthematojenöz yayılımın 6 hafta sonrassıda tanımlanabilir.

-Rastgele saçılmış 2-3mm boyutunda, pinpoint şeklinde yaygın interstisyel küçük odaklar

-Radyografide her iki akciğer içinde kötü sınırlı sisli görünüm veya tipik mikronodüler görünümler

-Yeterli tedavi ile bu nodüller yavaş olarak çözülürler. Bazen bir kısmı kalsifiye olur.

Milier Tüberküloz HRCT özellikleri:

• Yaygın l-2mm boyutunda nodüller

Milier nodüle yolaçan hastalıklar:

-Tüberküloz + fungal hastalık

-Eozinofilik granüloma

-Metastazlar (Tiroid, lenfanjitis karsinomatoza)

-Pnömokonyozis, parazitler

-Yağda eriyen kontrast madde embolizmi

-Sarkoidoz

-Tuberosklerozis

Tüberkülozun akciğer lezyonları genellikle birleşmezler. Akut lezyonlar yumuşak yapıdadır. Kenarları belirgin değildir. Kronik lezyonlar keskin kenarlıdırlar. Lezyonların bir alanda iyileşirken diğer yerde ortaya çıkması yetişkin tipi tüberkülozun önemli özelliğidir

Tüberküloz (Verem) Nedir Nasıl Tedavi Edilir